9 Φεβρουαρίου «Ημέρα της Ελληνικής Γλώσσας»

                                                                                                          Της Άννας Κ. Κορνάρου-Καλαμαρά

 

Σας απευθύνω χαιρετισμό με ένα στίχο του Οδυσσέα Ελύτη από το « ΄ Αξιόν εστι»:

«Τη γλώσσα μου έδωσαν Ελληνική…»

Ποιοι και από πότε;

Οι αλλεπάλληλες γενιές των προγόνων μας. Εδώ και τέσσερις χιλιάδες χρόνια μιλιέται αδιάκοπα η γλώσσα μας στον Ελληνικό χώρο. Τρεισήμισι χιλιάδες χρόνια γράφεται επίσης αδιάκοπα. Δυόμισι χιλιάδες χρόνια μάς χωρίζουν από τους τρεις μεγάλους τραγικούς Αισχύλο, Σοφοκλή, Ευριπίδη. Επτά τραγωδίες του Αισχύλου σώθηκαν από την αρχαιότητα σε μας, επτά του Σοφοκλή και δεκαοκτώ του Ευριπίδη κι ένα σατυρικό δράμα «ο Κύκλωψ». Μέσα σ’ ένα μικρό βιβλίο - ΄Εκδοση Οξφόρδης- και σε δύο παρόμοια- τρία τομίδια εν συνόλω- περικλείεται η πνευματική μας κληρονομιά από τον Ευριπίδη. Όλα τα συγγράμματα των αρχαίων συγγραφέων μας είναι η δύναμη κι η περηφάνια μας, αν επικοινωνούμε. Το έργο του Ευριπίδη π.χ. ακόμη και σήμερα επηρεάζει όλες τις μορφές της τέχνης. Είναι ο Ευριπίδης ο πρόδρομος του νεότερου θεάτρου.

  Η γλώσσα όμως είναι ζωντανός οργανισμός. Βουερό ποτάμι και παφλάζει. Ανακινείται, ανανεώνεται και αλλάζει ασταμάτητα. Γι’ αυτό η αρχαία Ελληνική γλώσσα σήμερα δεν είναι κατανοητή στον πολύ κόσμο. Κι όμως είπε ο Οδυσσσέας Ελύτης «Εγώ δεν ξέρω να υπάρχει παρά μία γλώσσα, η ενιαία Ελληνική γλώσσα. Το να λέει ο ΄Ελληνας ποιητής ακόμα και σήμερα, ο ουρανός, η θάλασσα, ο ήλιος, η σελήνη, ο άνεμος, όπως τα έλεγαν η Σαπφώ και ο Αρχίλοχος ( από τον 7 ο και τον 5 ο αιώνα π. Χ. εμφανίζεται στην Ελλάδα η λυρική ποίηση, εκπρόσωπος της οποίας ήταν ο Αρχίλοχος ο Πάριος) δεν είναι μικρό πράγμα. Είναι πολύ σπουδαίο. Επικοινωνούμε κάθε στιγμή μιλώντας με τις ρίζες που βρίσκονται εκεί. Στα Αρχαία».

  «Από την εποχή που μίλησε ο Όμηρος ως τα σήμερα, μιλούμε, ανασαίνουμε και

τραγουδούμε με την ίδια γλώσσα», έγραψε ο Γιώργος Σεφέρης.

  Μερικά παραδείγματα. Από τον Όμηρο λέμε το βουνό όρος. Στη σύνθεση λέμε

ορειβασία και όχι βουνοβασία. Ίππος το Άλογο στη σύνθεση λέμε Ιππασία και όχι

αλογοβασία.

  Αυδή στον Όμηρο λέμε τη φωνή. Στη σύνθεση λέμε απηύδησα, έμεινα άναυδος. Λέμε πόρτα και όχι θύρα, αλλά στη σύνθεση χάνεται η πόρτα και λέμε παράθυρο με τα παράγωγα θυρωρός, θυροκόλληση δεν λέμε πορτοκόλληση, ούτε παράπορτο. Το ίδιο συμβαίνει και με το καράβι η ναυς. Στη σύνθεση χάνεται το καράβι και λέμε Ναυτικό, ναυάγιο, ναυτιλία , ναυσιπλοΐα, Ναύαρχος κλπ.

  Και αναφορές δύο ξένων Επιστημόνων για τη γλώσσα μας

Ο Γάλλος καθηγητής του Πανεπιστημίου της Σορβόνης Κάρολος Φωριέλ είπε: «Η Ελληνική έχει ομοιογένεια σαν την Γερμανική, είναι όμως πιο πλούσια από αυτήν. Έχει την σαφήνεια της Γαλλικής, έχει όμως μεγαλύτερη ακριβολογία. Είναι πιο ευλύγιστη από την Ιταλική και πολύ πιο αρμονική από την Ισπανική. Έχει δηλαδή ό,τι χρειάζεται για να θεωρηθεί η ωραιότερη γλώσσα της Ευρώπης.»

  Johannes Goethe (Ο μεγαλύτερος ποιητής της Γερμανίας, 1749-1832) «Άκουσα στον Άγιο Πέτρο της Ρώµης το Ευαγγέλιο σε όλες τις γλώσσες. Η Ελληνική αντήχησε άστρο λαµπερό µέσα στη νύχτα.» Διάλογος του Γκαίτε µε τους µαθητές του: - Δάσκαλε τι να διαßάσουµε για να γίνουµε σοφοί όπως εσύ; -Τους Έλληνες κλασικούς. -Και όταν τελειώσουµε τους Έλληνες κλασικούς τι να διαßάσουµε; - Πάλι τους Έλληνες κλασικούς.

  Η Ελληνική γλώσσα είναι η ίδια η Ελλάδα. Καμαρώνει ο ποιητής Οδυσσέας Ελύτης για τη γλώσσα μας:

« Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική`

το σπίτι φτωχικό στις αμμουδιές του Ομήρου.

Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου στις αμμουδιές του Ομήρου.[…]

Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου με τα πρώτα πρώτα Δόξα σοι!

[…] Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου με τα πρώτα λόγια του ΄Υμνου!»

(΄Αξιόν εστι).