Φθινόπωρο

 

Τοῦ Γιώργου  Δημόπουλου

«Κύριε…λύσ’ τούς ἀνέμους σου στόν κάμπο τόν πλατύ…»

   Κάποτε τό Φθινόπωρο σηματοδοτοῦσε τήν ἒναρξη τοῦ νέου ἒτους, τήν πρωτοχρονιά, ἐποχή γλυκιά,  ἒναρξη στίς ἐτήσιες ἀσχολίες μας, ἀφετηρίες σχολικές, τρυγήματα τοῦ μόχθου, πρωτοβρόχια γεμᾶτα ὐποσχέσεις, ὀργώματα ἐλπίδας…Σήμερα πάψαμε νά νοιαζόμαστε, νυστάζουμε ἀβάστακτα δέν ξαγρυπνᾶμε  πλέον γιά τά  σπουδαῖα τῆς ζωῆς παραιτηθήκαμε ἀπό τήν ἐλπίδα τήν λαχτάρα πού προσφέρει τό φθινόπωρο, ἡ δεξίωση τοῦ σπόρου.   Ἡ συγκυρία πού ζεῖ ἡ Οἰκουμένη σήμερα, ἡ Χώρα μας καί φυσικά ἡ τοπική κοινωνία μας,  δέν ἒχει γλύκα. Στήν ψυχή μας μένει τό πρῶτο συνθετικό τῆς λέξης: φθίση, μείωση, παρακμή, ἀνασφάλεια, ἀγωνία, πόλεμοι, συρράξεις, ἒλλειψη συναίνεσης… τό Ὓπουργεῖο Ἐθνικῆς Ἂμυνας, ὀνομάστηκε στό ἑξῆς Ὑπουργεῖο Πολέμου.

     Σέ μιά ἐποχή πού συνοδεύεται ἀπό τήν  πικρή γεύση τῆς βίας, τοῦ τρόμου καί  τῆς ἀπουσίας φωνῆς, ἡ Κοινότητα παραμένει σημεῖο συνάντησης,  περισυλλογῆς, στήν διακονία τοῦ διαλόγου καί τῆς καταλλαγῆς  τῶν ἀνθρώπων  σέ τοπικό, ἐθνικό καί διεθνές ἐπίπεδο. Παραμένει σέ ὃλους μας ἡ ἐντολή τῆς Κοινότητας νά δημιουργοῦμε εὐκαιρίες καί κίνητρα, ὣστε νά ἀρθρώνουμε ἀδιάκοπα τόν δικό μας προσωπικό λόγο.

   Δυστυχῶς στίς ἡμέρες μας προχωρᾶμε μέ τίς προφυλάξεις τοῦ συνωμότη. Ἡ ἀπάτη, ἡ νοθεία ἒγινε ὁ ἀμετάθετος κανόνας  στήν ζωή τοῦ Νεοέλληνα, ἀπό  τά τρόφιμα μέχρι  τίς  ίδέες του. Μᾶς ἐνδιαφέρει μόνο ἡ ἐπιφάνεια, ἐνῶ ὑπάρχει ἓνα πλῆθος πραγμάτων κάτω ἀπό την ἐπιφάνεια. Ἡ ζωή μας εἶναι γεμάτη ξαφνιάσματα. Ἐκεῖ πού ὑποθέτεις  τήν παρουσία  ἑνός προσώπου, ἀνακαλύπτεις τό ἂδειο. Προτιμοῦμε μᾶλλον τούς λιποτάκτες ἀπό τούς  ἀνθρώπους τῆς ἀντίστασης.

  Ὑπάρχουν ἂλαλοι ἂνθρωποι αὐτοί πού δέν ἒχουν μιλήσει ἀκόμη, αὐτοί πού δέν  ἒχουν κάτι νά ποῦν, καί ὃσοι ὑποχρεώνονται νά  μήν μιλοῦν, πιεζόμενοι ἀπό ὃσους πιστεύουν ὃτι μποροῦν ἀπό μόνοι τους νά ὁρίζουν τό ποιός μπορεῖ νά ὁμιλεῖ καί ποιός ὀφείλει νά σιωπᾶ, εἲτε αὐτοί εἶναι πολιτικοί, ἐπιχειρηματίες  εἲτε κληρικοί.    Εἶναι αὐτοί  μέ τούς κολαούζους τους οἱ ὁποῖοι ὑπαγορεύουν αὐθαίρετα τήν πορεία τῶν λαῶν τους, τῶν πιστῶν καί τοῦ κόσμου, χωρίς σεβασμό στήν ἑτερότητα τῶν προσώπων καί ἀντιλήψεων.

 Δέν φρεναπατῶμαι ὃτι ἡ Ἀντοψία εἶναι κάτι περισσότερο ἀπό φωνή ἐν ἀντιλάλοις. Εἶναι ὃμως μιά φωνή ἒστω καί βραχνιασμένη.  Φωνή παρέμβασης πολιτικῆς, κοινωνικῆς, κοινοτικῆς, ἐκκλησιαστικῆς, φωνή παιδείας, λογοτεχνίας, φωνή τέχνης. Στεγάζει κείμενα μέ κοινή ραχοκοκαλιά τήν ἒγνοια τοῦ ἀδιάκοπου κεντρίσματος γιά  ζητήματα πού παραμένουν ἀνοιχτά καί  πού πρέπει νά μήν λησμονιέται ὃτι παραμένουν ἀνοιχτά. Κρατᾶ τήν ἀγωνία πολυεπίπεδα, φαντάζεται τήν  ἑπόμενη μέρα καί ἐτοιμάζετα γι’ αὐτήν ὃλως διόλου  ἀλλιώτικα. Δέν πιστεύει χωρίς νά ἀνήκει, ἀλλά πιστεύει καί ἀνήκει στήν Δημοκρατία. Ἡ Δημοκρατία εἶναι ποταμός ζωῆς. Οἱ στοχασμοί ἀπαραίτητοι καί οἱ σχεδιασμοί τό ἲδιο. Πρό παντός ὃμως τό κράτημα ἑαυτῶν καί ἀλλήλων στίς  ὂχθες της, ἀνάντι καί κατάντι, καί ὂχι φράγματα στήν ροή της. Πρόκειται γιά ἐπιλογή τῆς κοπιώδους ἀξιοπρέπειας  ἒναντι μιᾶς  πολλά  ὑποσχόμενης ἰδιοτέλειας.

    Ἀποπεραιώνω μέ ἀποσπάσματα ἀπό  κείμενα δύο ἀγαπημένων μου: ἑνα  πεζό τοῦ Φῶκνερ (βραβεῖο Νόμπελ λογοτεχνίας) καί ἓνα ποίημα τοῦ Ρίλκε, καί τά δύο ἂρνηση παραίτησης ἀπό τήν ἐλπίδα, λαχτάρα γιά γλύκα φθινοπωριάτικη, προσευχή γιά ἂνοιγμα προοπτικῶν καί ἀναμετρήσεων μέ νόημα. Στηρίζονται στήν ἀρχή: «ὃταν ἓνας λαός ὑποχρεώνεται νά σιωπᾶ  ποικιλοτρόπως, ὀφείλει νά ὁμιλεῖ ἡ εὐχή καί ἡ προσευχή  του». 

«Πιστεύω πώς ὀ ἂνθρωπος δέν πρόκειται ἁπλῶς νά ὑπομείνει: θά κατισχύσει. Εἶναι  άθάνατος, ὃχι  ἐπειδή μόνος αὐτός  ἀπ’ ὃλα τά δημιουργήματα διαθέτει μιά ἀνεξάντλητη φωνή, ἀλλά ἐπειδή ἒχει ψυχή, ἓνα πνεῦμα ἱκανό γιά συμπόνια καί θυσία καί καρτερία. Τό καθῆκον τοῦ ποιητή καί τοῦ συγγραφέα εἶναι νά γράφει γι’ αὐτά τά πράγματα. Εἶναι τό προνόμιό του νά βοηθήσει τόν ἂνθρωπο νά ἀντέξει ἀνυψώνοντας τήν καρδιά του, θυμἰζοντάς του τό κουράγιο καί τήν τιμή καί τήν ἐλπίδα καί τήν περηφάνια καί  τήν συμπόνια καί τό ἒλεος καί τήν θυσία τά ὁποῖα συνιστοῦν τήν δόξα τοῦ παρελθόντος του. Ἡ φωνή τοῦ ποιητή δέν πρέπει νά εἶναι ἁπλῶς τό ἀρχεῖο τοῦ ἀνθρώπου, μπορεῖ  νά εἶναι ἓνα  ἀπό τά στηρίγματα, τούς πυλῶνες πού θά τόν βοηθήσουν νά ἀντέξει καί κατισχύσει». (Γουίλιαμ Φῶκνερ, Ὁμιλία κατά τήν  ἀπονομή τοῦ Νόμπελ. Διαδίκτυο).

 

  Μέρα φθινόπωρου

Κύριε: εἶναι καιρός. Τό  θέρος τράβηξε πολύ.

Ρίξε τόν ἲσκιο σου στοῦ ἣλιου τά ρολόγια,

λύσ’ τούς ἀνέμους σου στόν κάμπο τόν πλατύ.

Πρόσταξε τά στερνά σου φροῦτα νά μεστώσουν,

δῶσ’ τους δυό μέρες πιό πολλές καλοκαιριά,

σπρῶξ’ τα τό ἒργο τους ἐκεῖνα νά τελειώσουν,

διῶξε τήν γλύκα τους μές στά βαριά κρασιά.

Ὃποιος δέν ἒχει σπίτι τώρα, δέν θά χτίσει.

Μόνος ἂν  ἒμεινε ἒτσι  θά ’ναι γιά πολύ,

θά στέλνει γράμματα, πιά μάτι  δέν θά κλείσει,

μές στίς ἀλλέες θά  γυρνᾶ ἐδῶ κι ἐκεῖ

καθώς τά φύλλα θά μαδοῦν πάνω στή γῆ.

Rainer Maria Rilke, Δέκα Ποιήματα (μετφρ. Κώστας Κουτσουρέλης)

 

Ὑποσημείωση:

Ἒχω προτείνει σέ ὁρισμένους καί ὁρισμένες τοπικά  νά συμμετάσχουν μέ ἂρθρα τους στήν Ἀντοψία, σέ κάποιους μάλιστα ἒχω ὑποβάλλει  καί ἐρωτήσεις συνέντευξης.  Κανένας δέν ἒχει ἀρνηθεῖ ἀλλά ἐλάχιστοι ἒχουν ἀνταποκριθεῖ. Ὃποιος ὃμως  θελήσει  εἶναι εὐπρόσδεκτος, ἡ Ἀντοψία θά τόν καλοδεχθεῖ. Ὁ πλουραλισμός ἀπόψεων καί  θέσεων σημαντικός.  Μπορεῖ νά στείλει τό κείμενό του στό προσωπικό μου email:  giorgosdim87@gmail.com