της Ελισάβετ Δ.Δημοπούλου
"Των παθών κρίσει
περιγενόμεθα"
"Ο ίδιος ο κόσμος είναι ο αγιώτατος και θεοπρεπέστερος ναός, στον οποίο εισέρχεται ο άνθρωπος με τη γέννησή του...Η ζωή είναι μύηση και τέλεια τελετουργία, γι' αυτό και πρέπει να είναι γεμάτη ψυχική γαλήνη και χαρά." ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ
Το "ον δίπουν και άπτερον,, κατά τον πλατωνικό ορισμό του ανθρώπου, αυτός ο τάλας περιπλανώμενος της γης, στο αέναο κύλισμα του χρόνου, σ' όλους τους καιρούς τους ζοφερούς, μοιάζει με τον αλυσοδεμένο στον Καύκασο τιτανογέννητο πυρφόρο ήρωα, τον πάντολμο λαμπαδηφόρο της γνώσης, που ανήμπορος κι άπραγος παρακολουθεί το γύρω του το σκοτεινό, οσμίζεται την αποφορά τη νεκρική, αφουγκράζεται τη σπαρακτική επίκληση στη μέριμνα τη θεϊκή, γεύεται το αίμα απ' τις πληγές του κι ακουμπά με τα φυλακισμένα του άκρα το πέτρινο κι αμείλικτο τραχύ κορμί του ξερόβραχου, του τόπου του πικρού της εξορίας και του μαρτυρίου της ορθόστητης ψυχής του.
Ο άνθρωπος ο σημερινός, αλυσοδεμένος κι αυτός στην κακοδαιμονία του, παρακολουθεί άβουλος κι αμέτοχος αντάμα την ανάπτυξη της τεχνολογίας, με τα θηριώδη άλματα κι έτσι αποσβολωμένος, μέσα στην αποχαύνωση μιας καθημερινότητας σκληρής, έχει λησμονήσει ολότελα τη φροντίδα για την ανάπτυξη της ψυχής του κι έχει εγκλωβιστεί, σχεδόν αποκλειστικά και βάναυσα, στην ύλη...θαρρώντας ο άφρονας πως τάχα βρίσκεται στο κατόπι μιας ευτυχίας, θηρευτής μιας ονειροφαντασιάς, τάχατες για μια ζωή καλύτερη...
Κι αν τύχει κι ανταμώσει το είδωλό του το αλλόκοτο σε κάποιο πέρασμά του από καθρέφτη, θα τρομάξει, αν του είναι μπορετό, απ' τη θέα ενός πλάσματος χιμαιρικού, δίχως όραση, δίχως ακοή, δίχως αισθήσεις...δίχως φάρους φωτερούς στην πορεία του. Θ’ ανταμώσει ένα σώμα, μπορεί ομορφοστολισμένο, μπορεί πανώριο, αλλά μ’ ένα ρούχο αδειανό, μ' ένα βλέμμα σβησμένο...λείπει η ψυχή, αυτό το ποτάμι που χαράζει την κοιλάδα, κυλώντας στο "είναι" της και γίνεται ο αφέντης της, ο κυρίαρχος που απλώνει γύρα του όλα τα πλούτη κι όλα τα χαρίσματα, γεννήματα στα πάντα και για πάντα.
Στην παιδική αθωότητα όλα είναι ανοιχτά, η ψυχή ανασαίνει και βηματίζει γοργοφτέρουγη. Περνώντας τα χρόνια, χωρίς αποφυγή, το σώμα αναπτύσσεται, μα η ψυχή αργοπορεί, ασθμαίνοντας μέσα σε μιάν ατμόσφαιρα "χειραγώγησης", ασφυκτική και γεμάτη αγωνία. Έτσι, γεννιέται ξανά, εδώ σε τούτους τους μοχθηρούς καιρούς, μια ανάγκη ουσιαστική, ένα καταφύγιο, ένα αγκυροβόλι σταθερό, μια σιγουριά... βάλσαμο κι ίαμα στην τραγική ανθρώπινη ύπαρξη, ο μαγικός κρίκος, το γιοφύρι που ενώνει θρησκεία κι επιστήμη...η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ...
Μια ύπαρξη θεϊκή, μια πανώρια κόρη, που με το στιβαρό της λόγο, τον προαιώνιο, το διαχρονικό μας δείχνει κείνα τα μονοπάτια, που αν τα διαβεί ο ταλαίπωρος διαβάτης της ζωής, θα ξεφύγει απ' το έρκος της φυλακής του και θ’ απιθώσει στη γη, την πολύφορτη, το βαρύ του φορτίο, το ασήκωτο... Θ' αφήσει το λεύτερο αεράκι να χαϊδέψει τα χλωμά του μάγουλα, θα γεμίσει τα πνευμόνια του τα κουρασμένα μ' όλα τα αρώματα και τις μοσχοβολιές της μάνας γης, θα περιδιαβεί στο περιβόλι, όπου η ψυχούλα του η γονατισμένη θα πάρει το ανάστημα που της αξίζει, θα ενώσει τα κομμάτια της τα τετραπληγιασμένα, θ 'ανταμώσει τα πλάσματα τα θεϊκά, τα ψυχογεννημένα...την αρμονία, το μέτρο, το ρυθμό, τη διάθεση...το ΘΥΜΟ...
Αυτό που λένε ,,θυμό,, οι φιλόσοφοι είναι το κομμάτι εκείνο της ψυχής, η σφαίρα η λαμπερή, που περιβάλλει στο "είναι" της το συναίσθημα και τη βούληση και δεν ταυτίζεται μ' ό,τι σήμερα γνωρίζουμε ως "συναίσθημα θυμού". Ο Έλληνας άνθρωπος βασανίζεται, όχι από κάποιο άσπλαχνο δαιμονικό χέρι, αλλά γιατί είναι βαθιά συναισθηματικός, εγκλωβισμένος σ' έναν άστοργο κόσμο, αλλά, αν κι άρρωστος, είναι θαυματουργά ζωντανός ακόμα. Κι όπως κάθε αρρώστια, κάθε ανημπόρια, κάθε σκόνταμα, που αφήνει σημάδια, θέλει γιατρειά.
Η γιάτρισσα, θεογέννητη, προσωποποίηση της άριστης κατάστασης του θυμικού κέντρου της ψυχής, δεν είν' άλλη απ' την ΕΥΘΥΜΙΑ, που έχει κι αυτή το μεράδι της στο ολύμπιο κατοικητήριο, δίπλα στο θρονάρι του παντεπόπτη, μειλίχιου θεϊκού πατέρα, χέρι χέρι με τις παρθένες Μούσες, τις απλοχέρες στο μοίρασμα του καρπού της λησμονιάς και της απάλυνσης του πονεμένου λογισμού.
Η Ευθυμία, η μάνα του ΧΑΜΟΓΕΛΟΥ, του μειδιάματος, κείνου του γέλιου του άηχου, του ελαφρού με τα μισανοιγμένα χείλια,...του υπο-γέλιου, του ανεπαίσθητου, του μελιχρού, πότε γλυκού, πότε τρυφερού, πότε πικρού, αινιγματικού κι αδιόρατου και πότε παγωμένου ...Χαμόγελο...άνθισμα στα πικραμένα χείλια, ο καρπός της Ευθυμίας που σέρνει το άρμα της ανθρώπινης εξέλιξης, ζωντανεύει και πολλές φορές ανασταίνει το ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ...το πρωτοπαίδι του ΘΥΜΟΥ, θεμέλιο κι έρισμα της ύπαρξής μας. Με την έννοια αυτή ο "θυμός" για τον άνθρωπο είναι το απείκασμα της διά- θεσής του, μια ζωγραφιά απαράλλαχτη του "εγώ" του.
ΕΥ-ΘΥΜΙΑ=καλός θυμός...ΕΥ...επίρρημα τροπικό, που στο συνταίριασμα των λέξεων της ιερής ελληνικής γλώσσας αποδίδει το ύψιστο των δυνατοτήτων τους, λευτερώνει κι απλώνει στο νου τον ξαφνιασμένο κάθε αριστεία, κάθε ομορφιά, μέγεθος και αφθονία της έννοιας... ευγένεια, ευγλωττία, ευεξία, ευβουλία, ευκαιρία, ευημερία, ευλογία, ευλάβεια, ευμάρεια, ευμένεια, ευνομία, ευμορφία, ευσέβεια, ευπορία, ευτυχία, ευχέρεια, ευφυία, ευρυθμία...ΕΥΘΥΜΙΑ...
Κι είν' αυτό το ευλογημένο ΕΥ, ο στόχος, η προσπάθεια η έμπονη, η επιζήτηση η έντολμη κάθε φιλοσόφου, που ακονίζει την αντίληψη και την αίσθηση του ανθρώπου μέσα στην ομίχλη της βιωτής για όλες του τις ανασφάλειες, τις ανισορροπίες, τις παθογένειες και θνησιγένειες, τα γκρεμίσματα, τις συμφορές και τα συντρίμμια ... ΕΥ...δύο μονάχα γράμματα, που έχουν όμως τη δύναμη να φωτίσουν μια λέξη,
ένα συναίσθημα, τον ίδιο τον τρόπο που ο νους ατενίζει τη θεογέννητη συνθήκη ,που λέγεται ζωή. Το ΕΥ εστιάζει σε όσα συμβαίνουν στον περίγυρο, σ' αυτά που μονάχα τα όμματα της καρδιάς είναι μπορετό ν' αντικρίσουν κι είναι με σιγουριά το κλειδάλετρο για τ 'όργωμα του πετροχώραφου της ζωής, διώχνοντας μακρυά τα τραχιά σβολάρια από κάθε χάλασμα, για μια σχέση, ένα αντάμωμα στοργικό κι αγαπητικό με το ,,εντός,, και το ,,ολόγυρο.,,
Με οδηγό το ΕΥ ανακαλύπτει ο άνθρωπος κάθε καλό στις μικρές στιγμές της καθημερινότητας, ταξιδεύοντας σ' ένα κόσμο αγάπης και καλοσύνης, σ 'ένα κόσμο φιλόξενο, πάντα μ' ορθάνοιχτα τα φύλλα της καρδιάς και πάντα με το βλέμμα εσω-στραμμένο.
Το ΕΥ υπάρχει και λειτουργεί παντού...αρκεί να βγούμε στον πηγαιμό της ανα-ζήτησής του.
"ΕΥ...αιωρείται στους ορίζοντες,
διαχέει πληροφορίες στην έρημο του Λόγου
που αλλάζει ήχους συνεχώς
στην πλάτη του αγέρα...
Κι η έρημος συνθέτει
βοές ήχων πάνω της
να σκαρφαλώνουν,
ψιμυθιώσεις κάθε
αγωνιστικού θεάματος,
που αγνοεί τους ήχους
του αγέρα..."
(Δ. Κακαβελάκης- ευ, με αντοχή μόνο).
Ο πρώτος φιλόσοφος που ασχολήθηκε κι έγραψε "Περί Ευθυμίης" ήταν ο Δημόκριτος, (5ος-4ος αιώνας π.Χ), που της απέδωσε μοναδικότητα πολυσήμαντη, ανάγοντάς την σε "σκοπό της ζωής". Σαν "Ευθυμία" ο μεγάλος Αβδηρίτης φιλόσοφος όρισε εκείνη την κατάσταση, όπου η ανθρώπινη ψυχή είναι απαλλαγμένη από πάθη και βρίσκεται σε ενότητα με όλα τα μέρη της. Σαν συνώνυμά της άρθρωσε λέξεις, έννοιες θαυμαστές...ευστάθεια, ειρήνη, αρμονία, συμμετρία, αταραξία, αθαυμαστία, αθαμβία...
Κι όλα τούτα είναι καταστάσεις ανώτερες της ψυχής, γεννήματα αρμονικών κινήσεων ,που συνοδεύονται από συναισθήματα χαράς, βαθιάς ικανοποίησης κι εμπιστοσύνης. Μετά το Δημόκριτο, το θέμα της "Ψυχικής γαλήνης και της Ευθυμίας"
απασχόλησε και τον πυθαγόρειο φιλόσοφο Ίππαρχο(4οςαιωναςπ.Χ- "Περί Ευθυμίας"),αλλά και το στωικό φιλόσοφο Παναίτιο (2οςαιωνας π.Χ- " Περί Ησυχίας της ψυχής"). Δημιουργήθηκε έτσι μια παράδοση, που κέντρισε το ενδιαφέρον των φιλοσόφων ,προσεγγίζοντας το θέμα με μεγάλη ζέση και προσήλωση στην αξιοποίηση του βάθους των στοχασμών τους ...στόχος η ΑΛΗΘΕΙΑ και η ΕΥ-ΖΩΙΑ.
Τεράστια σημασία έχει η συμβολή ενός μεγάλου δασκάλου του πρώτου μ.Χ αιώνα, του Χαιρώνειου Πλούταρχου.
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ-ΠΕΡΙ ΨΥΧΗΣ,ΗΣΥΧΙΑΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ...ΠΕΡΙ ΕΥΘΥΜΙΑΣ...
Σε μια μικρή, αλλά ονομαστή πόλη της Βοιωτίας, τη Χαιρώνεια, περίπου στα μισά του 1ου αιώνα μ.Χ, γεννήθηκε, μέσα σε μια εύπορη και αριστοκρατική οικογένεια, μια πολύπλευρη προσωπικότητα, ένας πολυπράγμονας, φιλίστορας, φιλοτάξιδος, ιδιαίτατος και πολυγραφότατος άνθρωπος...ο Πλούταρχος...φιλόσοφος, ιστορικός, βιογράφος, δοκιμιογράφος ,δικαστής και δημόσιος αξιωματούχος, συγγραφέας, ιερέας- επόπτης του Μαντείου των Δελφών μυημένος στα Απολλώνια μυστήρια, ερμηνευτής των Πυθικών χρησμών για 29 ολάκερα χρόνια...
Μέσα απ' τα βάθη του χρόνου, αυτός ο ευλογημένος Έλληνας παραδίδει, με το έργο του, έναν μοναδικό αξιοθαύμαστο "πλοηγό", σύντροφο κι οδηγό στο ταξίδι του ανθρώπου σε κάθε ταραγμένη εποχή. Κατά την πλουτάρχεια διδασκαλία, τα μέρη της ψυχής είναι πέντε. Φυτικό ή θρεπτικό, αισθητικό, επιθυμητικό, θυμοειδές και λογιστικό...
"Αν διαιρέσεις την ίδια την ψυχή, σύμφωνα με τη φύση της, το πρώτο και σκοτεινότερο μέρος της είναι το θρεπτικό, δεύτερο το αισθητικό, έπειτα το επιθυμητικό και στη συνέχεια το θυμοειδές, αλλά η ικανότητα του λογιστικού τελειοποιεί τη φύση στον ανώτερο και πέμπτο βαθμό"...ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ..."Περί του ΕΙ του εν Δελφοίς"
Η πενταμερής διαίρεση της ψυχής είναι ...μια "επέκταση" της τριμέρειας του Πλάτωνα, σύμφωνα με τον οποίο η ψυχή μοιάζει με άρμα που το σέρνει ένα ζευγάρι φτερωτών ίππων(α-λόγων),με οδηγό έναν ηνίοχο. Το λογιστικό και κατ' εξοχήν ανθρώπινο μέρος, εκφράζει ο Ηνίοχος, ενώ τα δύο ιππόμορφα μέρη εκφράζονται από το θυμοειδές(λευκός ίππος) και το επιθυμητικό(μαύρος ίππος)...
Ο μεγάλος Βοιωτός φιλόσοφος ,στο έργο του "Πλατωνικά ζητήματα" δίνει μια ξεκάθαρη εικόνα της σχέσης των μερών της ψυχής, τονίζοντας ότι χαρακτηριστικό του θυμικού είναι να κυβερνά και να κυβερνάται, του λογιστικού μόνον να κυβερνά, ενώ του επιθυμητικού μόνο να κυβερνάται.
Με τον τρόπο αυτό γίνεται ολοφάνερος ο λόγος, για τον οποίο ο "θυμός" αποτελεί το " κλειδί" για την ΕΝΟΠΟΙΣΗ της ψυχής..."τα μέρη της ψυχής δεν πρέπει να περιορίζονται από τις θέσεις και τα ονόματα ,αλλά να εξετάζεται η δύναμη και η αναλογία τους". Η ΦΩΤΙΣΗ της ψυχής προϋποθέτει την ανάπτυξη και ενοποίηση και των πέντε μερών της.
Τον Πλούταρχο απασχόλησαν πολύ μεγάλα ηθικά θέματα και τις σκέψεις του τις αποτύπωνε σε "ηθικές διατριβές", που έχουν τη μορφή επιστολής. Ένα από τα πιο σοβαρά θέματα των διατριβών του είναι η "Ησυχία της ψυχής". Κι όταν ένας Ρωμαίος, φίλος του πολυταξιδεμένου φιλοσόφου, του ζήτησε διευκρινίσεις, σχετικά με τον "Τίμαιο" του Πλάτωνα, καθώς και με τον τρόπο που είναι δυνατόν να κερδίσει την "ψυχική γαλήνη" και να απαλλαγεί από τις προσωπικές απογοητεύσεις και πικρίες της ζωής του..., ο Πλούταρχος του απάντησε με επιστολή- πραγματεία...το περίφημο έργο "Περί Ευθυμίης".
Θάταν πολύ ενδιαφέρον κι όμορφο μαζί ν' αναφέρουμε, ότι ο μεγάλος φιλόσοφος ξεκινούσε τις επιστολές του με την έκφραση..."ΕΥ ΠΡΑΤΤΕΙΝ" και σε άλλες με την έκφραση" ΧΑΙΡΕΙΝ" Κάνοντας μια μικρή παρένθεση εδώ, θα προσπαθήσουμε ν' αναλύσουμε τις ευχετήριες προσφωνήσεις του Πλούταρχου, με την ελπίδα ότι θα προσθέσουμε κάτι παραπάνω στην κατανόηση της σκέψης αυτής της μεγάλης μορφής.
Το ρήμα πράσσω/πρήσσω/πράττω ,(Μέγα λεξικόν της ελληνικής γλώσσας Liddel & Scott),έχει πιθανόν την ίδια ρίζα με το ρήμα περάω(περνάω). Η πρώτη σημασία ήταν η...του περάν= διέρχεσθαι. ΕΥ ΠΡΑΤΤΩ= καλώς πράττω, ενεργώ σωστά, διάκειμαι καλώς, διέρχομαι ορθά το βίο μου...ευ-τυχώ. Κατά συνέπεια ,η ΕΥ-ΤΥΧΙΑ έχει άμεση σχέση με τις ΕΥ πράξεις των ανθρώπων. Στον αντίποδα...κακώς πράττω/ ενεργώ κακώς/ διάκειμαι κακώς/διέρχομαι λανθασμένα το βίο μου/ ΔΥΣΤΥΧΩ.
Ο μεγάλος Αθηναίος φιλόσοφος Πλάτωνας ,στο έργο του "Γοργίας"(479α), ταυτίζει την έννοια του" πράττω" με την έννοια του "χαίρω". Ο Σταγειρίτης όμως πανεπιστήμονας Αριστοτέλης (Πολιτικά-Η',3) θεωρεί, ότι η ΧΑΡΑ διαφέρει απ' την ΕΥΠΡΑΓΙΑ, όπως διαφέρει το ΗΔΥ απ' το ΑΓΑΘΟ. Ταυτίζει όμως την ΕΥπραγία με την ΕΥδαιμονία, που είναι αποκλειστικά κατάκτηση του ΕΥ ΠΡΑΤΤΕΙΝ. Άρα, η Ευδαιμονία, σαν σκοπός κάθε αγαθού, οδηγεί στην ΕΥζωία και την ΕΥ πραξία..."Ήθος ανθρώπω δαίμων"...Ηράκλειτος...) Η ευχετήρια λοιπόν έναρξη της πλουτάρχειας επιστολής...πάνσοφη.
Η ΕΥΘΥΜΙΑ σαν άριστη κατάσταση του θυμικού κέντρου της ψυχής εξετάζεται, με κάθε λεπτομέρεια, από το Βοιωτό φιλόσοφο, που δεν" ηθικολογεί" γενικά κι αόριστα, αλλά αναφέρεται σε συγκεκριμένες εκφάνσεις της καθημερινότητας. Χρησιμοποιεί ,με τέχνη περισσή, τον πλούτο της παράδοσης, με την παράθεση θεωριών από έξοχους ανθρώπους και συγγραφείς της αρχαιότητας που, με μεγάλη ευστοχία, συνταιριάζει με τις δικές του πρωτότυπες ιδέες και παρατηρήσεις.
Η πραγματεία "Περί Ευθυμίης" του Πλούταρχου είχε τεράστια επίδραση στο στοχασμό πολλών μεταγενέστερων ανθρώπων του πνεύματος, όπως του μεγάλου Ρωμαίου ρήτορα, φιλοσόφου και νομικού Λεύκιου Ανναίου Σενέκα. Στο αξιοσημείωτο έργο του " De tranquillitate animi", ( περί πνευματικής γαλήνης), ο Ρωμαίος φιλόσοφος, σύγχρονος του Πλούταρχου, ενσωματώνει ολόκληρα μέρη απ' την πραγματεία "Περί Ευθυμίης", προσθέτοντας τις δικές του πολύτιμες σκέψεις.
Ακουμπώντας στην πλουτάρχεια ρήση "Έκαστος εν αυτώ τα της ευθυμίης και δυσθυμίης έχει ταμεία" (καθένας έχει μέσα του τα δικά του αποθέματα ευθυμίας και δυσθυμίας ), ο Σενέκας θεωρεί ,ότι η ψυχική γαλήνη δεν "αγοράζεται" με την απραξία και η αδράνεια δεν θεραπεύει την οδύνη και τον πόνο. Ούτε οι πολλές,(υπερβολή),ούτε οι λίγες,( έλλειψη),ενασχολήσεις ΚΑΘΟΡΙ-ΖΟΥΝ την ευθυμία ή δυσθυμία του ανθρώπου, παρά μόνο η ανάλογη ποιότητα των πράξεών του.
Η ΓΑΛΗΝΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ...(μέσα απ' το πλατωνικό έργο.)
Ο τρυφερός, ποιητικός και ανυπέρβλητος Αθηναίος φιλόσοφος Πλάτωνας, στο έργο του Πολιτεία(Ι'604), παρομοιάζει τον ανθρώπινο βίο με την Κυβεία, (παιχνίδι με κύβους), στο οποίο το...ρίξιμο των ζαριών δεν είναι στο "χέρι μας", είναι όμως στο "χέρι μας " η καλή διαχείριση της...ζαριάς. Έτσι, το ευχάριστο,( καλή ζαριά),θα ωφελήσει και θα δώσει ευθυμία και χαρά,(χαμόγελο) και το δυσάρεστο, (μικρή ζαριά), θα προκαλέσει λύπη, αλλά η ψυχική κατάσταση θα ισορροπήσει με τη σωστή διαχείριση του συναισθήματος.
Οι φρόνιμοι, όπως οι μέλισσες, μετατρέπουν σε μέλι τον πικρό χυμό του θυμαριού.
Ο Πλάτωνας, μέσα απ' τη σκέψη του ύψιστου των φιλοσόφων Σωκράτη, δείχνει, σε όλο του το έργο, τη διαδρομή της ζωής με τα καλά, τα άσχημα, εξετάζει τα πάντα...την επιθυμία για εξουσία, την πολιτική, τον πόλεμο, την αδράνεια, τη μοχθηρία, το θάνατο, την ανάγκη θεϊκής υπόστασης, την πορνεία, την αγάπη, τον έρωτα, τη φιλία...τα πάντα ...και καταλήγει, ότι η γαλήνη της ψυχής είναι θέμα οπτικής γωνίας και γίνεται πράξη, όταν το καλό βρίσκεται πάνω απ' το κακό, όταν το ευχάριστο αποδυναμώνει το δυσάρεστο και το ωραίο ξεθωριάζει το άσχημο...κι όλα αυτά έχοντας πλήρη συνείδηση της τραγικότητας των ανθρωπίνων και της αναπόφευκτης αντιμετώπισης της σκοτεινής πλευράς της ζωής.
"Κάθε ανάμειξη χωρίς μέτρο και συμμετρία χάνει την ουσία της.
Η δύναμη του αγαθού έχει καταφύγει στη φύση του καλού(ωραίου),διότι η συμμετρία γίνεται παντού κάλλος και αρετή"( Πλάτωνας.Φίληβος-64 δ-ε).
ΣΥΜΠΥΚΝΩΜΑ ...
"Ουδέν ατέκμαρτον, ουδέν τυφλόν"
(Τίποτα χωρίς αιτία, τίποτα ανεξήγητο).
Είναι θεόσταλτο χάρισμα να κατέχει κανείς πρόχειρους κι αγαπημένους λόγους που ηρεμούν την ψυχή, όταν αυτή χάνει τον έλεγχο και βρίσκεται σε κατάσταση ταραχής. Η άσκηση της ψυχικής γαλήνης είναι τέχνη θαυμαστή...
"ηρέμησε το πνεύμα σου και γύρισε πίσω στην πηγή.
Καθάρισε το σώμα και την ψυχή, αποβάλλοντας κακία κι εγωισμό,
ΕΥΓΝΩΜΩΝ για τα δώρα του Σύμπαντος".
Η αληθινή ευτυχία βρίσκεται στη γαλήνη του πνεύματος και της καρδιάς. Το "κλειδί"...την "ευθυμία" θα την αναζητήσουμε στο "σκάψιμο του εντός μας''...έχει διάσταση εσωτερική, χωρίς να αγνοήσουμε τις εξωτερικές συνθήκες ,σοβαρότατο παράγοντα στην...άσκηση της τέχνης ,σαν ένθερμοι αναζητητές της γαλήνης της ψυχής.
Τεράστιο και κοπιαστικό, σχεδόν εξουθενωτικό το έργο της "ενοποίησης" του ψυχισμού, όμως πάντα επίκαιρο και επιτακτικό σήμερα, όσο ποτέ. Η τραγικότητα του σημερινού ανθρώπου είναι το φανέρωμα της συνήθειας στην αυτοεγκατάλειψη. Συνηθίσαμε πια, αλυσοδεμένοι Προμηθείς, να στρέφουμε τη ρότα του πλεούμενου της ζωής μας στα χνάρια των άλλων, παραμερίζοντας το μοναδικό κι ανεπανάληπτο δώρο του Θεού ...τον εαυτό μας, τον ιδανικά προικισμένο με ξέχωρα πλουμίδια κι αρετές.
Στη διαδρομή των αιώνων, παρά τις τεράστιες αλλαγές στο εξωτερικό περιβάλλον, ο άνθρωπος ταλανίζεται από τα ίδια ψυχικά πάθη, που όχι μόνο δεν έχουν εκλείψει, αλλά έχουν ενταθεί επικίνδυνα.
Εμπρός λοιπόν, ταλαίπωρε διαβάτη της ζωής, τίναξε από πάνω σου κάθε ακρασία ,οπλίσου με τα θεϊκά σου χαρίσματα και μπες στον αγώνα της βιωτής μειδιομείλιχος, πράος και φορτωμένος με τρυφεράδα και γλυκύτητα ...βέβαιος ότι, αν όχι τον πόλεμο το σκληρό, θα κερδίσεις τουλάχιστον τις δύσκολες μάχες... "θαμαί και εν παντί"... ΚΑΝΕΙΣ, ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΒΡΗΚΕ ΓΑΛΗΝΗ, ΑΠΟΦΕΥΓΟΝΤΑΣ ΤΑ ΚΑΚΟΤΡΑΧΑΛΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ....'Αλυπος βίος " δεν υπάρχει. Υποφέρουν απ' τα βάσανα πλούσιοι και φτωχοί κι όπου κι αν πάμε, όπου κι αν κρυφτούμε μέσα στον κόσμο, κουβαλάμε μοιραία και το βαρύ μας φορτίο.( Γαληνός- Περί αλυπίας-δοκίμιο εκλαϊκευμένης φιλοσοφίας).
"Καινούργιους τόπους δεν θα βρεις,
δεν θάβρεις άλλες θάλασσες.
Η πόλις θα σ 'ακολουθεί.
Για τα αλλού μην ελπίζεις,
δεν έχει πλοίο για σε, δεν έχει οδό.
Έτσι που τη ζωή σου ρήμαξες εδώ,
σ όλη τη γη τη χάλασες..."
Κ. Καβάφης- " Η πόλις"
Βοηθήματα:1.Εγκυκλοπαίδεια "Πυρσός"
2.Εγκυκλοπαιδικό λεξικό "Ηλίου"
3.Βιος και έργα Πλουταρχου- εκδόσεις
Κάκτος.
4.Μέγα λεξικό της ελληνικής γλώσσας
Liddell &.Scott.
5." Ο εν τη λέξει λόγος" Άννας Τζιροπούλου, εκδόσεις Γεωργιάδη.
6."Περί Ευθυμίης "Πλούταρχου, Γ Λαθύρη, εκδόσεις Ηλιοδρόμιον.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου