Κλάμα καθάρσιο

 

 Στόν τρίτο τόμο τῆς  Φιλοκαλίας, περιλαμβάνονται  οἱ πενήντα ὁμιλίες τοῦ Ἁγίου Μακαρίου. Τίς ὁμιλίες τοῦ Ἁγίου χαρακτηρίζει ἡ πνευματικότητα τοῦ αἰσθήματος τῆς  καρδιάς. Θά σταθῶ λίγο στήν ὂγδοη ὁμιλία, καί συγκεκριμένα στόν 2^ο και 3^ο στίχο: Βιώνουμε τήν χάρη  ἀτομικά καί  πολύμορφα.

  Ὁ ἂνθρωπος κλαίει  ἀπό πόνο, ἀλλά κλαῖμε καί ἀπό γέλιο, ἀπό θυμό ἢ παραμυθητικά καί καθάρσια.  Τό κλᾶμα εἶναι παλιό ὃσο καί ὁ  ἂνθρωπος. Κλαῖμε πρῶτα καί μιλᾶμε ἀργότερα. Ἡ ὓπαρξη ἀρχίζει μέ τό κλᾶμα ἑνός γενέθλιου ξερριζώματος, πού ἐξηγεῖ ἲσως τό βάρος τῆς νοσταλγίας στήν ζωή τῆς ψυχῆς. Τραῦμα τῆς ψυχῆς εἶναι  ὁ χωρισμός μας ἀπό τό ἂχρονο, τό πέρασμα στήν ἀγωνία τοῦ χρόνου, καί θεραπεία της ἡ ἀνάληψη τοῦ χωρισμοῦ μέ ἀναμορφωτικό χρόνο. Ἡ συνάντηση τῶν δύο χρόνων λέγεται συγκίνηση, πού φέρνει μέ τήν σειρά της κλᾶμα.  Τό γέλιο ἒρχεται ἀπό ἐγγύτητα· στό κλᾶμα νεύει  ἡ ἀπόσταση, εἲτε στέρηση εἶναι εἲτε θάνατος εἲτε χωρισμός. Δέν γελάμε ἀπό λύπη κλαῖμε ὡστόσο ἀπό χαρά καἰ βιώνουμε τό «δακρυσμένο γέλιο» σάν μυστική συμφιλίωση μέ τά ὃρια τοῦ κόσμου. Τό κλᾶμα ἀνεβάζει τήν ψυχή  στό πρόσωπο, τήν κάνει τόπο διαφάνειας.  Κλαῖμε ἐπειδή δέν ἀντέχουμε νά κρύβουμε τό βάρος τοῦ ἐντός, ὁπότε γυμνωνόμαστε μέ ἀφοπλιστική εἰλικρίνεια.  Ὁ μορφασμός τοῦ ψυχικοῦ πόνου, τό ἀναφιλητό, ὁ λυγμός προσθέτουν στό δάκρυ μας ἓνα αἲσθημα πού  τό τρέπει σέ κλᾶμα – τό κάνει «δάκρυον ἐκτενές». Σπαράζουμε, ἂρα κλαῖμε. Ἐξ οὗ καί ἀρμόδιο ρῆμα γιά τό κλᾶμα εἶναι τό «ἀναλύομαι», πού διακρίνει ἀποφασιστικά τήν αἲσθηση ἀπό τό αἲθημα, κάτι πού ἀγνοεῖ ὃποιος ζεῖ φυσικά τό ὑπερφυσικό. Ἀναλυόμαστε σέ δάκρυα ἀντί νά ἀναλύουμε καταστάσεις καί πράγματα ὀρθώνοντας πανταχόθεν περίφραξη. Σέ ἀντίθεση μέ τά ζῶα κλαῖμε ἐπειδή ἀκριβῶς διακρίνουμε τήν πραγματικότητα ἀπό τό αἲσθημά της. Εἶναι θεμιτό νά σκεπτόμαστε τά κλᾶμα ὡς ψυχο-ἀνάλω(λυ)ση, μέ τήν διαφορά ὃτι ἐδῶ τό παρόν ἀναλύεται σέ δάκρυα, μαλακώνει καί μαζί του ἀνοίγει τό Ἐγώ. Ἂρα δέν πρόκειται γιά ἒνδειξη ἀδυναμίας ἀλλά γιά ἒκφραση εὐγένειας ὃπου ἡ ψυχή σκορπίζει σάν χάρη τόν συμπαγή της ἑαυτό καί λιώνει τό σκληρό ὑλικό τοῦ παρελθόντος. Κατεβαίνει στήν ὓπαρξή μας ὁ Θεός καί ἐμεῖς ἀνασταινόμαστε στό ὓψος του.  

 

·