Εὐρωπαϊκό Σύνταγμα. Δημοκρατικό γι’ αὐτό δυσεφάρμοστο, ἢ ἒξυπνο γι’ αὐτό ἀνεφάρμοστο; Μᾶλλον ὁ φόβος μπροστά στήν Ἐλευθερία.

 

Τοῦ Γιώργου Δημόπουλου 

 Τόν Πρόεδρο τῆς Γαλλίας Ζισκάρ ντ’ Ἐστέν καί  τόν Καγκελάριο Γερμανίας Χέλμουτ Σμίτ τούς ξεχωρίζω. Συμφωνῶ μέ τήν ἂποψη ὂτι ἦταν οἱ τελευταῖοι Εὐρωπαῖοι πολιτικοί. Συνεδύαζαν  ἱκανότητα καί εὐστοφία πολιτική, εἶχαν ἑλληνική κουλτούρα, παιδεία μουσική, διαύγεια Δημοκρατίας, ἦταν ἐρωτικοί… Πάντα μπροστάρηδες στά δίκαια τῆς Ἑλλάδος.  

 Κάποια χρόνια μετά  τήν λήξη τῆς θητείας του ὡς Προέδρου τῆς Γαλλικῆς Δημοκρατίας μέ ἀπόφαση τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Κοινοβουλίου  ὁ Ζισκάρ ντ’ Ἐστέν ἀνέλαβε τήν εὐθύνη τῆς  σύνταξης τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Συντάγματος. Ἡ πίστη τοῦ Ζισκάρ ντ’ Ἐστέν στό ἐνιαῖο τῆς Εὐρώπης δέν μποροῦσε νά εἶναι διαφορετική ἀπό αὐτή πού ἒχει διαμορφωθεῖ  στήν συνείδηση ὃλων τῶν Εὐρωπαίων: ὃτι ἡ εὐρωπαϊκή ἢπειρος εἶναι φορέας πολιτισμοῦ, ὃτι οἱ κάτοικοί της ἐγκαθιστάμενοι κατά διαδοχικά κύματα ἀπό τίς ἀπαρχές τῆς  ἀνθρωπότητας, ἀνέπτυξαν σταδιακά τίς ἀξίες στίς ὁποῖες ἐρείδεται ὁ ἀνθρωπισμός, τήν ἰσότητα τῶν ἀνθρωπίνων ὂντων, τήν ἐλευθερία, τόν σεβασμό τοῦ Λόγου, ἐμπνεόμενοι ἀπό τήν πολιτιστική, τήν χριστιανική καί τήν ἀνθρωπιστική κληρονομιά τῆς Εὐρώπης, οἱ ἀξίες τῆς ὁποίας, ἐξακολουθοῦν νά ἀποτελοῦν ζωντανή πραγματικότητα, ἒχοντας θεμελιώσει στό ἐσωτερικό τῆς  κοινωνίας τήν ἀντίληψή της γιά τόν κεντρικό ρόλο τοῦ ἀνθρώπου, τῶν ἀπαράβατων καί  ἀναφαίρετων δικαιωμάτων του, καθώς καί τόν σεβασμό τοῦ Δικαίου.  

  Πεπεισμένος ὁ Πρόεδρος ὃτι ἡ ἑνοποιημένη πλέον Ευρώπη προτίθεται νά ἀκολουθήσει τήν ὁδό τοῦ πολιτισμοῦ, τῆς προόδου καί τῆς εὐημερίας, γιά τό καλό ὃλων τῶν  κατοίκων της, ἀκόμη καί τῶν  πλέον εὐάλωτων καί τῶν  πλέον ἀδυνάτων, ὃτι επιθυμεί νά παραμείνει ἢπειρος ἀνοικτή στήν πολιτιστική ἀνάπτυξη, στήν γνώση καί στήν κοινωνική πρόοδο, καθώς καί νά ἐμβαθύνει τόν  δημοκρατικό χαρακτῆρα καί τήν διαφάνεια τοῦ δημόσιου βίου της, νά ἐργασθεῖ γιά τήν εἰρήνη, τήν δικαιοσύνη καί τήν παγκόσμια ἀλληλεγγύη άνά την υφήλιο, παραμένοντας ὡς Εὐρωπαῖος ὀ καθένας ὑπερήφανος γιά τήν ταυτότητά του καί τήν ἐθνική του ἱστορία, ὡστόσο ἀποφασισμένος νά ὑπερβεῖ τίς παλαιές του διχόνοιες καί, ὃλοι πιό στενά ἑνωμένοι, νά σφυρηλατήσουν τό κοινό τους πεπρωμένο, σέ μιά  Εὐρώπη, «ἑνωμένη στήν πολυμορφία της», πού προσφέρει τίς καλύτερες δυνατότητες νά συνεχίσουμε, μέ σεβασμό τῶν δικαιωμάτων τοῦ κάθε ἀνθρώπου καί μέ συνείδηση τῶν εὐθυνῶν μας ἒναντι τῶν  μελλοντικῶν γενεῶν καί τῆς Γῆς, προνομιακό πεδίο τῆς ἀνθρώπινης ἐλπίδας.

  Προοίμιο τῆς Συνθήκης γιά τήν θέσπιση τοῦ Συντάγματος τῆς Εύρώπης, τέθηκε ἀπό τόν Ζισκάρ ντ’ Ἐστέν ὁ Περικλῆς, καί μάλιστα στά Ἑλληνικά: «καί ὂνομα μέν διά τό μή ἐς ὀλίγους ἀλλ’ ἐς πλείονας οἰκεῖν δημοκρατία κέκληται». (Θουκυδίδης Β,37).

  Ὃταν οἰ Ὑπουργοί Ἐξωτερικῶν κλήθηκαν τό 2005   νά ἐγκρίνουν τό προσχέδιο τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Συντάγματος, αὐτό πού εἶχε ἐκπονήσει ὁ Ζισκάρ ντ’ Ἒστέν, διέγραψαν δύο στοιχεῖα: τό ἓνα ἦταν ἡ ἀναφορά στόν Χριστιανισμό καί τό ἂλλο ἡ περίφημη φράση ἀπό τόν Ἐπιτάφιο τοῦ Περικλέους: «Τό πολίτευμά μας καλεῖται δημοκρατία διότι σ’ αὐτό ἀποφασίζουν οἱ πολλοί». Ὁ Χριστιανισμός καί ὁ Ἑλληνισμός θεωρήθηκαν ὡς μή πολιτικῶς ὀρθές ἀναφορές σέ μιά Εὐρώπη πού ὃδευε στήν  λεωφόρο τῆς πολυπολιτισμικότητας, μέ τόν τότε Ὑπουργό Ἑξωτερικῶν τῆς Ἑλλάδος νά καταπίνει τήν γλῶσσα του, νά μήν βγάζει ἂχνα, νά μήν τολμᾶ νά ἀρθρώσει κάποιο μορφή πολιτικοῦ λόγου διαφορετικοῦ.  

   Τό τοπίο τοῦ 2005 δέν μοιάζει σέ τίποτα μέ αὐτό τοῦ 2023. Ἡ Εὐρώπη ὑποχωρεῖ. Ὑποχωρεῖ οἰκονομικά προκειμένου νά ἐπιβιώσει ἀνάμεσα στόν ἀμερικάνικο καί ἀσιατικό Λεβιάθαν. Ὑποχωρεῖ στρατιωτικά, διότι ἒχει ἀπωθήσει τόν πόλεμο στό ἱστορικό της παρελθόν καί ἡ συνείδησή της δυσκολεύεται νά τόν ἀποδεχθεῖ ὡς ζωντανή πραγματικότητα τοῦ σύγχρονου κόσμου της. Ὑποχωρεῖ πολιτισμικά ἀπέναντι σέ ἓνα ἐπιθετικότατο  Ἰσλάμ, πού ἐκμεταλλεύεται τήν ελευθερία τῆς  Δύσης γιά νά ἐπιβάλει τόν στυγνό ἀπολυταρχισμό του.

  Ἡ πλημμυρίδα τῆς μουσουλμανικῆς μετανάστευσης ἒχει κάνει τήν ἐμφάνισή της,   ἒχει ἐπιβάλλει τά πολιτιστικά θέλω της, μέ τό μπούγιο της ἀλλά καί μέ τήν κατά καιρούς ἰσλαμιστική τρομοκρατία σέ ὂλη τήν Εὐρώπη, χωρίς νά ἒχει δείξει ἀκόμη τήν πραγματική της ἐμβέλεια. Ἁπαγορεύονται τά χριστιανικά σύμβολα, ἡ Χριστουγεννιάτικη Φάτνη σέ σχολεῖα καί καταστήματα, γιά νά μήν πληγωθοῦν οἱ μουσουλμάνοι,  θεσπίσθηκε ὁ ὃρος τοῦ «πολιτικά ὀρθοῦ», τοῦ εὐτελοῦς δικαιωματισμοῦ, τῆς ἐπιφανειακῆς φιλανθρωπίας, θεσμοθετήθηκε  ὁ «γονέας 1 καί 2» ἀντί τοῦ πατέρα καί τῆς μητέρας, ὑποβιβάζεται ἡ μάνα ἀπό γαία πού δίνει στό παιδί τήν γλῶσσα, τίς ρίζες, τήν μυθολογία, σέ ἐργαλεῖο, ἀπωλέσαμε  τήν αἲσθηση τοῦ κέντρου βάρους πού βρίσκεται μέσα μας, χάσαμε τήν συλλογική ἀνθρωπιά, ἡ  ὑπογεννητικότητα, ἡ φτώχια,  οἱ  ἂστεγοι, ἡ κλιματική κρίση, οἱ ναρκομανεῖς, (ὑπολογίζεται πώς στήν Εὐρώπη ὑπάρχουν πάνω ἀπό 1 ἑκατομμύριο χρῆστες ὀπιοειδῶν ὑψηλοῦ κινδύνου)  ἀντιμετωπίζονται πλέον ὡς παράπλευρες ἀπώλειες τῆς  οἰκονομικῆς ἐξέλιξης, μέ τό Ἰράν νά ἐπικαλεῖται τό Κοράνι, πώς κανένα κράτος δέν ἒχει δικαίωμα νά στείλει μουσουλμάνο στήν χώρα προέλευσής του χωρίς τήν θέλησή του, καί τόν Ἐρντογάν ξεδιάντροπα νά ἰσχυρίζεται ὃτι μέ τόν ρυθμό γεννήσεων ἀπό μουσουλμανικές οἰκογένειες, καί τήν παράνομη ροή μουσουλμάνων στήν Δύση σέ πολύ σύντομο χρονικό διάστημα θά μιλάμε γιά μουσουλμανική Εὐρώπη. Τό Στρασβοῦργο ἢδη ἀρχίζει καί παίρνει μουσουλμανικό χρῶμα, ἀχνό ἀλλά πολλά ὑποσχόμενο.  

  Ἐπί πλέον μιά παράξενη, μεγάλη καί ἐντελῶς ἑτερόκλητη συμμαχία, χωρίς κοινή ἰδεολογία, οὒτε κοινούς στόχους καί συμφέροντα, ἀμφισβητεῖ τήν ἡγεμονία τῆς Δύσης καί τό παγκόσμιο σύστημα πού δημιουργήθηκε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κίνα, Ρωσία, Βόρεια Κορέα, Ἰράν, Ἰνδία, Τουρκία, δέν κρύβουν τήν βούλησή τους νά διαλύσουν τούς κανόνες πού ἐπέβαλαν οἱ Ἀμερικανοί καί οἱ  Εὐρωπαῖοι σύμμαχοί τους μετά τόν πόλεμο, ἀλλά σέ καμμία περίπτωση δέν προσφέρουν ἒνα ἂλλο μοντέλο διακυβέρνησης ἢ ἀξιῶν. Ὁρισμένοι, ὃπως ὁ Πούτιν, τό κάνουν ἢδη στήν πράξη.

 Ἡ Εὐρώπη μπορεῖ νά εἶναι κομμάτι τοῦ παγκόσμιου σκηνικοῦ, ἀλλά κανείς δέν τήν λαμβάνει πολύ στά σοβαρά ὑπόψη ἀπό γεωπολιτικῆς ἀπόψεως, ἀφοῦ δέν μπορεῖ νά ἀπεξαρτηθεῖ ἀπό τίς ΗΠΑ καί ἀρνεῖται πεισματικά νά ἐνηλικιωθεῖ.  Ἀπό τήν ἂλλη καί ἀπό κάθε ἂποψη, μήν προσμένουμε καλύτερες μέρες, ἀπό ἓναν  σύμμαχο, τήν Ἀμερική, στόν ὁποῖο δεν μποροῦμε νά βασιστοῦμε, ἀφοῦ περιφρονεῖ προκλητικά τούς φίλους καί φλερτάρει ἐξοργιστικά μέ τούς ἐχθρούς!

  Ὃλο αὐτό τό ἂναρχο σκηνικό δέν προσφέρεται γιά ἀσφαλεῖς προβλέψεις.Ἒχει ὃλα τά στοιχεῖα καί τίς ἐνδείξεις πού συνηγοροῦν ὑπέρ μιᾶς μεγάλης κρίσης, ἀπό αὐτές πού μᾶς ἐπιφυλάσσει ἡ Ἱστορία κάθε 50-70 χρόνια. Θά εἶναι ἓνας γενικευμένος πόλεμος, μιά βαθιά οἰκονομική κρίση, μιά ἀπότομη κατάρρευση τῆς  παγκοσμιοποίησης καί ἀμφισβήτηση τῆς Δημοκρατίας μέσα στήν ἲδια τήν Δύση;

  Γιά ἐμᾶς πού μεγαλώσαμε στήν ἐποχή τῆς Δυτικῆς ἡγεμονίας εἶναι δύσκολο νά σκεφτοῦμε πώς θά ἀλλάξει ὁ κόσμος. Ξέρουμε σίγουρα ὃτι προτιμᾶμε νά ζοῦμε σέ μιά κοινωνία μέ δυτικές ἀξίες, μέ ὃσες ἀνισότητες καί δυσλειτουργίες καί ἂν κρύβουν. Μπροστά μας, ὃμως, ξημερώνει ἓνας νέος κόσμος καί τό ἐρώτημα «τί θά ζήσουν τά παιδιά μας;» δέν ἒχει εὒκολη ἀπάντηση, ἐκτός ἀπό τήν σίγουρη: «Θά τήν ζήσουμε καί ἐμεῖς».