Πληθωρισμός λόγου καί εἰκόνας.

 

Στήν μνήμη τοῦ θηλυκοῦ Ἀριστοφάνη μας: τῆς Μαλβίνας.

Τοῦ Γιώργου Δημόπουλου 

«ὡς ἀράχνη μ’ ἐδίπλωνε

καί μέ φῶς καί μέ θάνατον

ἀκαταπαύστως»

Ἀ. Κάλβου, Ὠδή «εἰς θάνατον», κ΄

 

Μικρόν εἰσόδιον.

  Ἡ ἀπόκτηση τῆς γνώσης και οἱ συνέπειές της  διαβοήθηκε τόσο στίς  γραμμές τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς  Γραμματείας, ὃσο καί σέ αὐτές τῆς Παλαιάς Διαθήκης. Στήν πρώτη γνωρίζουμε ὃτι μέ ἐντολή τοῦ Δία ὁ Προμηθέας καθηλώθηκε στόν Καύκασο, καί στήν δεύτερη  ὃτι ἡ γνώση ὡς ἀπαγορευμένη ἀπό τόν Θεό παραχώρησε στόν ἂνθρωπο μιά νέα ὑπαρξιακή δυνατότητα: νά γνωρίσει ὃτι εἶναι γυμνός καί ὃτι θά πεθάνει. Πιό  ἁπλά,  ἂνθρωπε μετά τήν παρακοή δέν μπορεῖς νά εἶσαι ἀσφαλής, πάντα θά στροβιλίζεσαι πρός  τό ἂγνωστο, ἡ προκοπή σου θά ἒρχεται πάντα μέ  κίνδυνο. Ἀλλά ἐπειδή εἶσαι δημιούργημά μου, ἐπειδή σ’ ἀγαπῶ σοῦ παραχωρῶ μιάν ἂλλη γνώση ὠς δυνατότητα: τόν ἀμφίστομο ἒρωτα. «Ἀδάμ δὲ ἔγνω Εὔαν τὴν γυναῖκα αὐτοῦ, καὶ συλλαβοῦσα ἔτεκε τὸν Κάϊν».

   Μέ τήν ἒναρξη τῆς  τρίτης χιλιετίας εἰσερχόμεθα  στήν ἐποχή τῆς πληροφόρησης. Ἡ πληροφορία δεν ἀναστατώνει τήν ψυχή μας ὃπως συνέβη μέ τήν γνώση. Ἂλλο εἶναι νά γνωρίζεις καί ἂλλο νά  πληροφορεῖσαι. «Μέ τήν  γνώση ἒχεις συνείδηση μιᾶς τρομακτικῆς ἐλευθερίας, πού ἐγγίζει τίς παρυφές τοῦ μηδενός. Καί ὓστερα, δεδομένου ὃτι ἡ  γνώση εἶναι καί γνώση τῆς γνώσεως, ὁ γνωρίζων συνειδητοποιεῖ τήν ἀπόλυτη εὐθύνη πού ἒχει ἒναντι  τοῦ ὑπάρχοντος. Διότι αὐτός γνωρίζει ὃτι γνωρίζει, ἂρα  πρέπει νά δώσει λόγο γι’ αὐτά πού πράττει. Γι’ αὐτό, τό δεδομένο τῆς γνώσεως, ὑπῆρξε κοσμοϊστορικῆς σημασίας, μέ ἀπρόβλεπτες καί μοιραῖες συνέπειες».  Χρῆστος Μαλεβίτσης

  Μιά  ἀπό αὐτές  τίς συνέπειες ἦταν καί ἡ μετατροπή τῆς γνώσης σέ πληροφορία. Ὁπότε ἐξαφανίζεται ὃλος ἐκεῖνος ὁ σπαραγμός τοῦ ἀνθρώπου πού γνωρίζει. Πλέον γαληνεύουμε μηρυκάζοντας τίς πληροφορίες, ὃπως τό πρόβατο μηρυκάζει τήν  τροφή του. Μπορεῖ νά φαντάζει ἡ πληροφορία γνώση ἀλλά εἶναι ἀπούσα  ἡ ἐπίγνωση. Ἒναντι τῆς γνώσεως  εἶσαι πάντα ἒνοχος. Ἒναντι τῆς πληροφορίας εἶσαι πάντα ἀθῶος.                                                                                                                                           Παντοῦ κάτοπτρα παγκόσμιας ἐμβέλειας πού δεν ἐπιτρέπουν στίς ψυχές νά μεταποιηθοῦν, δέν μᾶς θέλουν σέ ἐγρήγορση, μᾶς θέλουν κοιμισμένους. Κατακλυζόμαστε ἀπό πληροφορίες πού νανουρίζουν, πού κοιμίζουν. Κάθε δωμάτιο καί μιά ἐγκοιμητήρια τηλεόραση.

 Ἒχω τήν αἲσθηση ὃτι μιά νύχτα ἀπλώνεται ἐπάνω ἀπό την οἰκουμένη. Πόσο θά κρατήσει αὐτή ἡ νύχτα; Λέτε  γιά πάντα; Πιστεύω ὃτι ὁ Θεός δέν μᾶς δημιούργησε γιά τήν πλάκα  Του. Ὃμως πολλά  σημάδια μέ τρομάζουν. Ὁ ὀρυμαγδός τῶν παγκόσμιων μέσων ἐνημέρωσης, ὁ ἀγώνας τους νά μᾶς πληροφοροῦν αὐθημερόν γιά τό τίποτα  δέν ἀφήνει νά κοιμηθῶ. Ὁπωσδήποτε δέν μπορῶ νά φαντασθῶ νύχτα χωρίς αὐγή, ἀλλά ποιός γνωρίζει σέ τί πεδία θά ξημερώσουμε, ὃποιος ξημερώσει.

 Ζοῦμε στήν ἐποχή τοῦ πληθωρισμοῦ λόγου καί εἰκόνας. Σέ μιά ἐποχή  πληθωρισμοῦ  καί καταναλωτισμοῦ (γιά ἓνα μέρος τοῦ πλανήτη βέβαια), ἡ ὁποία συνάμα εἶναι ἐποχή τῆς  ποσότητας.

 Ὃσο καί ἂν πρέπει νά παραδεχτοῦμε ὃτι τά Μ.Μ.Ε. συμβάλλουν πολλές φορές στήν ἀποκάλυψη ἀπαράδεκτων καταστάσεων καί σέ ἓναν ἒλεγχο  τῆς πολιτικῆς, τῆς  ἐκκλησιαστικῆς, δικαστικῆς, οἰκονομικῆς ἢ ἂλλης ἐξουσίας δέν μποροῦμε νά μήν ὑπογραμμίσουμε ὃτι ἡ πληροφόρηση τείνει νά γίνει αὐτοσκοπός, κατακλύζοντας ὃλο τό  «ὑπαρξιακό» πεδίο τοῦ ἀνθρώπου, καί πρό παντός δέν μποροῦμε νά παραβλέψουμε ὃτι ὀ ἒλεγχος ἐξουσίας τῶν ἂλλων  ἀπό τήν μιά στιγμή στήν ἂλλη φαίνεται πώς μπορεῖ εὒκολα νά μετατραπεῖ σέ ἂσκηση ἐξουσίας.

  Τό περίεργο εἶναι πώς, ἐνῶ ἀσκοῦν ἓνα εἶδος  παντοδυναμίας, ἐλάχιστα τίθεται ἀνοιχτά τό ζήτημα τῆς ἐπέμβασης σέ ὃλα τά ἐπίπεδα ζωῆς, σέ συνδυασμό μέ τόν περιβόητο οἰκονομικό παράγοντα. Ἐννοῶ τήν μετατροπή, οὐσιαστικά, τῶν ἐφημερίδων, Περιοδικῶν, Ραδιοφωνικῶν καί Τηλεοποπτικῶν Σταθμῶν σέ ἀνταγωνιζόμενες  ἐμπορικές ἐπιχειρήσεις πού θηρεύουν τέτοιο λόγο καί τέτοιο θέαμα πού νά βρίσκει ἀνταπόκριση στό κοινό, ἓνα κοινό προετοιμασμένο ἀπ’ αὐτές τίς ἲδιες κατάλληλα.

  Μιλᾶμε καθημερινά γιά κρίση τῆς πολιτικῆς, τῆς οἰκονομίας, τοῦ πολιτισμοῦ καί δέν προσέχουμε πώς τά Μ.Μ.Ε. διπλασιάζουν ἢ πολλαπλασιάζουν αὐτές τίς κρίσεις ἀφοῦ εἶναι  εἲτε  ἀναπαραγωγή τῆς πραγματικότητας, εἲτε –σέ ἀρκετές  περιπτώσεις - κατασκευαστές της.

  Τά Μ.Μ.Ε. ὑποφέρουν ἀπό προϊούσα ἀνυποληψία. Ἡ δημοσιογραφία ἐμπορευματοποιεῖται καί οἱ δημοσιογράφοι ἀπό πρωταγωνιστές ἰδεολογικοπολιτικῶν  ἀγώνων ἢ ἒστω ἀπό ἁπλοί λειτουργοί ἒντιμης ἐνημέρωσης, μετατρέπονται σέ μίσθαρνους ἐπαγγελματίες μιᾶς ἀμφιβόλου ποιότητας καί καθαρότητας πληροφόρησης, χωρίς προσωπικότητα καί βαρύτητα. Ἡ ἠθική τους ὑπόσταση κουρελιάζεται ἀπό τήν δραστηριότητα τῶν ἐργολάβων τῆς δημοσιογραφίας. Ἡ ἰδέα τῆς δημοσιογραφίας βουλιάζει στόν δυσώδη βόρβορο τῆς, χωρίς ἦθος, πολιτικοοικονομικῆς συναλλαγῆς.

  Δέν χωρεῖ ἀμφιβολία ὃτι ὑφίσταται βαθειά, πολύπλευρη κρίση στόν χῶρο τῶν Μ.Μ.Ε. Ἡ αἰτία τῆς κρίσης, σύμφωνα  μέ ὃλες τίς κοινωνιολογικές σχολές,  ἐστιάζεται στήν ὑπερενίσχυση τῆς ἐκτελεστικῆς ἐξουσίας, εἰς βάρος τῆς νομοθετικῆς καί τῆς δικαστικής ἐξουσίας, σέ συνδυασμό μέ τήν ὑποχώρηση τῶν παραδοσιακῶν ἠθικῶν ἀξιῶν, ἡ ὑποκατάστασή τους ἀπό νοοτροπίες ἂκρατου ὠφελιμισμοῦ.

  Ὁ ἀσφυκτικός ἒλεγχος τῶν πηγῶν πληροφόρησης ἀπό τούς φορεῖς τῆς Ἐξουσίας καί ἡ διοχέτευση πρός τούς ἀρχομένους μόνο τῶν πληροφοριῶν πού τήν συμφέρουν,  ἒρχεται  ὡς πρώτη συνέπεια. Δεύτερη ὑπῆρξε ἡ ὑπαγωγή τους κάτω ἀπό τόν ἀσφυκτικό ἒλεγχο  ἰσχυρῶν οἰκονομικῶν συγκροτημάτων καθαρά πρός ἐξυπηρέτηση  τῶν οἰκονομικῶν τους συμφερόντων.  

  Ἡ παραχώρηση στούς  ἰδιῶτες τοῦ δικαιώματος  ἳδρυσης τηλεοπτικῶν σταθμῶν εἶχε ὡς συνέπεια τήν παγίωση ὑπερσυγκέντρωσης ἰδιότυπων  συστημάτων ἐλέγχου τῶν πληροφοριῶν ἢ προβολῆς τῶν γεγονότων, ἒτσι ὣστε  νά συντελοῦν  στήν ἐπίτευξη τῶν ἐπιδιωκομένων σκοπῶν τους.

   Ἡ συνειδητή παραπληροφόρηση ἀποτελεῖ πρόσθετο στοιχεῖο τῆς κρίσης. Ἰδίως  ἡ ἐμφάνιση τῆς τηλεόρασης ἐξελίσσεται παντοῦ, θέαμα καί φορέας διαστρέβλωσης τῶν γεγονότων καί ἀποπροσανατολισμοῦ τοῦ σώματος τῶν πολιτῶν ἀπό τήν οὐσία τῶν πραγμάτων, εἲτε ἐπειδή ὑπηρετεῖ συγκεκριμένες ἐπιδιώξεις καί συμφέροντα, εἲτε  διότι στόν βωμό τοῦ μάρκετινγκ διολισθαίνει ἐνσυνείδητα πρός τό θέαμα καί τήν ἐπιδερμική ἀνάπτυξη γεγονότων. Ἡ ἀπόκτηση ἐλέγχου ἀπό ἐπιχειρηματίες-ἐκδότες καταπάνω τῶν τηλεοπτικῶν σταθμῶν συντείνει στήν ἀποδιοργάνωση τῆς ἑλληνικῆς καί παγκόσμιας κοινωνίας καί  στήν ἰσχυροποίηση τῶν έξωκοινοβουλευτικῶν μεθοδεύσεων.

  Ἡ παραπληροφόρηση πού τό CNN ἂσκησε διεθνῶς κατά τήν κρίση τοῦ Κόλπου, ὃταν π.χ. παρουσίαζε ἀνερυθρίαστα τόν ἀπαίδευτο στρατό τοῦ Ἰράκ ὡς τήν  τέταρτη στρατιωτική δύναμη τοῦ κόσμου, δέν εἶναι ἡ πιό βαρύγδουπη ἀπόδειξη τῆς ἐκμετάλλευσης τῶν γεγονότων ἀπό τήν ἐκτελεστική ἐξουσία, μέσω τύποις νομίμων, οὐσία δέ ἀνελεύθερων φραγμῶν;

  Ἡ διαστρέβλωση τῶν γεγονότων τῆς Βοσνίας ἀπό ὃλα τά διεθνῆ Μ.Μ.Ε. καί ἡ δημιουργία  ὑστεριῶν καί ψυχώσεων κατά τῶν Σέρβων τί ἦταν; Μιά ἐπαρκής ἀπόδειξη συστηματικῆς παραπληροφόρησης καί ἐξυπηρέτησης  σκοτεινῶν ἐπιδιώξεων.

 Σήμερα σκόπιμη διάδοση χαλκευμένων, ψευδῶν εἰδήσεων, μέ στόχο τόν ἀποπροσανατολισμό τῆς κοινῆς γνώμης, πρός ὁρισμένη κατεύθυνση γιά τήν ἐξυπηρέτηση ἰδιοτελῶν συμφερόντων, μποροῦμε νά καταγράψουμε στίς  εἰδήσεις περί τόν πόλεμο στήν Οὐκρανία, τήν ἐνημέρωση γιά τόν πόλεμο στήν Μέση Ἀνατολή, καί γενικά ὃπου πολεμικές  συρράξεις. Προσθέστε καί τίς διάφορες φυλλάδες, ἡμερήσιας ἢ ἐβδομαδιαίας κυκλοφορίας, πῶς παραπληροφοροῦν τό ἀναγνωστικό τους κοινό μέ προφητεῖες γεροντάδων, μέ τά ἒκτακτα θεοσημεῖα πάνω ἀπό τήν Ἑλλάδα καταγεγραμμένα μάλιστα ἀπό τήν ΝΑΣΑ, ἀνακατεμένες μέ κινδύνους πού προκαλοῦν τά ἐμβόλια, μέ τσόντες καί  κουτσομπολιά…  

  Οἱ σημερινές Δημοκρατίες μετετράπησαν σέ ἰδιότυπα καθεστῶτα, ὑποκείμενα ὂχι στόν κοινοβουλευτικό ἒλεγχο  καί τήν δίκαιη κρίση τῶν ἐνημερωμένων πολιτῶν, ἀλλά στίς πιέσεις τῶν ἰσχυρῶν συγκροτημάτων τῶν Μ.Μ.Ε. οἱ ὁποῖες δέν εἶναι ἀπαραιτήτως ἰδεολογικοπολιτικές.

 

  Εἶχα τήν εὐκαιρία  ὡς φοιτητής νά γνωρίσω συμπτωματικά στό Παρίσι τόν Jean Paul Sartre  ὁ ὁποῖος, γεροντάκι πιά, ἐξακολουθοῦσε νά πουλᾶ  στό Boulevard Saint Germain τήν ἐμβληματική Liberation. Δέν τόν συμπαθοῦσα, καθ’ ὃτι ἦταν φανατικός ὑπερασπιστής τοῦ Κομμουνισμοῦ. Ἀκόμη καί τήν εἰσβολή στήν Οὐγγαρία τό 56 καί τήν Τσεχοσλοβακία τό 68 τίς   δικαιλογοῦσε. Ὃλα τοῦ Κομμουνισμοῦ τέλεια. Οἱ πύραυλοι τῆς Ρωσίας εὐλογία, τῆς Ἀμερικῆς κατάρα. Ἀργότερα ἂλλαξε θέσεις, ἂλλαξα καί ἐγώ ἂποψη γιά τόν μεγάλο φιλόσοφο, τόν ὁποῖο κατέταξα πλέον στήν χορεία τῶν ἀγωνιζομένων Οὐμανιστῶν φιλοσόφων.

  Ἱστορικά γνώρισα τόν Ρήγα Βελενστιλῆ, τούς ἀδελφούς Μαρκίδες Πουλίους, πού ἳδρυσαν, τήν 1^η Ἰανουαρίου 1791, στήν Βιέννη τήν πρώτη ἑλληνική ἐφημερίδα, τόν Ἂνθιμο Γαζῆ, ἱδρυτή τῆς Ἑρμῆς ὁ Λόγιος, τόν Γ. Ψύλλα, τόν Ἰωάννη Φιλήμονα, τόν Ἂδωνι Κύρου, τόν Γεώργιο Πώπ, τόν Βλάσση Γαβριηλίδη, τόν Δημήτρη Καλαποθάκη, τόν Γ. Α. Βλάχο, τόν Κώστα Ἀθάνατο, τόν Νίκο Καρβούνη, τόν Λάζαρο Πηνιάτογλου, τόν Ἀθ. Παράσχο τῆς πρώτης μετά  τόν δεύτερο παγκόσμιο δεκαετίας καί φυσικά τήν ὓστατη ἐκπρόσωπο τῶν  παραδοσιακῶν ἐκδοτῶν, Ἑλένη Βλάχου.

  Εἶναι αὐτονόητο ὃτι γιά τούς πρωτοπόρους αὐτούς δημοσιογράφους ἡ ἐφημερίδα εἶχε διπλή ἀποστολή: ἐνημερωτική καί διδακτική. Νά δίνει πληροφορίες χωρίς νά φοβᾶται κανέναν «εἰ μή τούς Νόμους», νά διδάσκει μέ τήν ἐλεύθερη κοινοποίηση τῶν στοχασμῶν καί νά κρίνει μέ ἀντικειμενικότητα καί τήν ἐξουσία καί  τό σῶμα τῶν πολιτῶν

  Ὁ δημοσιογράφος ἀσκοῦσε πολιτική χωρίς  νά εἶναι πολιτικός. Ἐρχόταν σέ  ἀντίθεση μέ τήν ἐξουσία καί ὂχι σπάνια μέ τούς ἲδιους τούς ἀναγνῶστες του, οἱ ὁποῖοι μπορεῖ νά ἐνοχλοῦντο ἀλλά δέν ἒπαυαν νά σέβονται τό εὐθαρσές τῆς  γνώμης του καί νά ἐκτιμοῦν τήν κρίση του. Ὁ δημοσιογράφος τῆς τότε πίστευε ὃτι τό χρέος του εἶναι «παιδευτικό». Οἱ δημοσιογράφοι τῆς ἐποχῆς ἐκείνης εἶναι  γνωστοί ὂχι ἀπό τό περιεχόμενο τῆς  φορολογικῆς τους δήλωσης ἀλλά ἀπό τά γραφόμενά τους ἢ ἀπό τήν συνέπεια πού ἒχει ἡ ἐφημερίδα τήν ὁποῖα  διευθύνει ἢ καί  ἀπό τά  δύο μαζί.

  Οἱ προτηλεοπτικοί δημοσιογράφοι, χωρίς ἀμφιβολία εἶχαν πολιτικές θέσεις, χωρίς ὃμως νά εἶναι κομματόσκυλα.  Γνώριζαν ὃτι ἡ ἂσκηση πολιτικῆς κριτικῆς διολισθαίνει συχνά πρός τόν κομματισμό,  ὁ κομματισμός ὁδηγεῖ στήν ἐμπάθεια, ἡ ἐμπάθεια στήν στρέβλωση τῶν  γεγονότων, ἡ στρέβλωση στήν ἀμετρία  τοῦ λαϊκοῦ φρονήματος, ἡ ἐκτροπή στήν σύγκρουση. Δέν ὑπάρχει ὃμως πολιτικός ἢ ἰδεολογικός ἀγώνας χωρίς σύγκρουση. Τό πολιτικό γίγνεσθαι, μέ τό ὁποῖο συναρτᾶται τό κοινωνικό γίγνεσθαι, στόν βαθμό πού ἡ πολιτική μπορεῖ νά  ἐκφράσει, εἶναι τό ἂθροισμα μικρῶν ἢ μεγάλων συγκρούσεων. Τό πρωτεῦον εἶναι ἡ καθαρότητα τῶν προθέσεων. Οἱ δημοσιογράφοι τῆς προτηλεοπτικῆς περιόδου ἒχουν πιθανόν ἐμπάθειες, ἀλλά ἀγωνίζονται γιά ὃ,τι πιστεύουν  ὃτι εἶναι ὀρθό καί ὂχι γιά οἰκονομικό ὂφελος.

 

  Πῶς σήμερα ἡ ἑλληνική δημοσιογραφία κατάντησε  ἀνυπόληπτη; Πῶς  ἡ ἐφημερίδα ἀπό κατάθεση γνώμης κατάντησε λαχεῖο; Πῶς ἀπό  τούς  ἐπώνυμους δημοσιογράφους θέσεων φθάσαμε, τόσο γρήγορα στούς γνωστούς ἀπό τό κουστούμι τους παρουσιαστές εἰδήσεων; Πῶς  φθάσαμε στά χωρίς περιεχόμενο πολυσέλιδα πού ὁ αναγνώστης δέν αἰσθάνεται κἂν τήν περιέργεια νά ξεφυλλίσει; Πῶς ἀπό τόν μετρημένο δημοσιογραφικό λόγο κατρακυλήσαμε στήν ἀπύθμενη κενολογία  τῶν «ἀναλυτῶν» μέ  τά μιξοβάρβαρα ἑλληνικά; Πῶς ἀπό τον ἰδεολόγο δημοσιογράφο φθάσαμε στόν ἐπαγγελματία πού δίκην μισθοφόρου προφέρεται σέ ὃποιον τοῦ δώσει περισσότερα; Πῶς κατά καιρούς συλλαμβάνονται δημοσιογράφοι καί ἐκδότες, μέ βαρύ ποινικό μητρῶο καί πρίν ξημερώσει ἐλευθερώνονται, καί μόνο ὃταν κάνουν τό λάθος νά πεθάνουν μαθαίνουμε γιά τά ὓποπτα ἑκατομμύρια;

  Μέχρι  τήν ἐμφάνιση τοῦ Κοσκωτᾶ στό προσκήνιο, στά ἐπιτελεῖα  τῶν ἀξιόλογων ἀθηναϊκῶν ἐφημερίδων, οἱ πολιτικές θέσεις καί κατευθύνσεις διαμορφώνονται μέ γνώμονα τήν ἰδεολογική θέση τῆς ἐφημερίδας καί τό κοινό συμφέρον. Ἡ ἐφημερίδα ἐξακολουθοῦσε παρά τά τραύματά της, νά διαλέγεται μέ τόν ἀναγνώστη. Οἱ ὑπογραφές τοῦ ἐπιτελείου της ἦταν σεβαστές καί ἡ ἀνεξαρτησία  τῆς γνώμης του ἀξιόλογη.

  Ἡ ἐξαγορά τῶν ἐφημερίδων ἀπό ἂσχετους μέ τήν δημοσιογραφία μεγαλοεπιχειρηματίες ἒφερε στόν Τύπο ἓνα ἂλλο καθεστώς. Οἱ δημοσιογραφικές ἡγεσίες τῶν ἐφημερίδων ἀπέκτησαν ὀργανόγραμμα βιομηχανικῆς, ἐμπορικῆς ἢ ἐφοπλιστικῆς ἑταιρείας. Ἡ δημοσιογραφική ὁρολογία ἀντικαταστάθηκε ἀπό τήν ὁρολογία τοῦ μάνατζμεντ καί τοῦ μάρκετινγκ. Οἱ ἀμοιβές τῆς τεχνοδομῆς ἐξισώθηκαν μέ τίς ἀμοιβές τῶν ἐμπορικῶν μάνατζερ ἢ τῶν κυβερνητῶν πλοίων ξηροῦ φορτίου και ἂνοιξε πολύ ἡ ψαλίδα σέ σχέση μέ τίς  ἀμοιβές  τῶν «κοινῶν» συντακτῶν οἱ ὁποῖοι κατέλαβαν πιά τήν θέση πού ἒχει ὁ ἐξειδικευμένος τεχνίτης σέ μιά φάμπρικα. Ὃλοι ὀφείλουν νά ὑπηρετοῦν ἓνα σκοπό. Την αὒξηση τῶν ἐσόδων τοῦ ἐπιχειρηματία-ἐκδότη, ἡ ὁποία δέν εἶναι ἀπαραίτητο νά προέρχεται μόνο ἀπό τίς πωλήσεις  τῆς ἐφημερίδας ἢ τίς διαφημίσεις της. Ἡ σχέση δαπανῶν πρός ἒσοδα παρουσιάζει μεγάλο ἂνοιγμα, πού καταγράφεται στό παθητικό τῶν ἰσολογισμῶν τους, ἀλλά καλύπτεται ἀπό τίς ἂλλες ἐπιχειρηματικές  δραστηριότητες τῶν ἐκδοτῶν τους, ἐκδοτῶν πού δέν φημίζονται γιά ἀφιλοκέρδεια Μαικήνα.   

  Ἡ ἐμφάνιση τῆς τηλεόρασης ἐπέφερε ἒνα  ἀκόμη πλῆγμα στήν ἰδέα τῆς δημοσιογραφίας, καθώς παρέσυρε, ἐξέτρεψε τίς ἐφημερίδες καί τά παραδοσιακά περιοδικά καί  δυστυχῶς  τήν συντριπτική μερίδα τῶν δημοσιογράφων ἀπό τήν πραγματική ἀποστολή  τους. Ὁ μέν Τύπος ἀποδύθηκε σ’ ἓναν ἀνταγωνισμό χωρίς νόημα ὁ δέ δημοσιογράφος, μεταβλήθηκε σέ στάρ. Ὁ λογος ἒγινε θέαμα, ἡ ζυγισμένη γνώμη ἀτελείωτη φλυαρία, τό πάλαιμα μέ τίς λέξεις  καί τά νοήματα προκλητικά ντυσίματα, ἡ ἐπιδίωξη τῆς ἐγκυρότητας ἀντικαταστάθηκε ἀπό τό κυνήγι της ἀκροαματικότητας. Τό πάλαιμα μέ τό χειρόγραφο ἀπὀ τήν προχειρολογία καί τά  σωστά ἑλληνικά ἀπό τήν ἐκχυδαϊσμένη γλώσσα τοῦ περιθωρίου. Δέν εἶναι ἡ κρίση πλέον πού μετράει ἀλλά ἡ φωτογένεια. Ἡ  δημοσιογραφία ἒπαψε πλέον νά ποιεῖ ἦθος και ἒγινε ἠθοποιία, προσπάθεια νά ἱκανοποιήσει  τό πλῆθος καί νά ἀποσπάσει τό εὒκολο χειροκρότημα.

  Ἡ τηλεόραση ἀπό παράγοντας τῆς πραγματικότητας γίνεται ἡ πραγματικότητα. Τό κῦρος της στήν κοινή γνώμη παγκόσμια εἶναι συντριπτικό. Τό πρόγραμμά μας  πλέον, ἀκόμη και αὐτό τοῦ φαγητοῦ καθορίζεται ἀπό τό  τηλεοπτικό πρόγραμμα. Ἡ τηλεόραση ἒχει ἀναδειχθεῖ  σέ  ὑπερ-γονέα σέ ὑπερ –δάσκαλο. Ἐπιβάλλει τούς ὃρους της στά ἂλλα μαζικά μέσα, τήν κοινωνία, τήν ζωή, τήν μάθηση, τήν οἰκογένεια, πάντα μέ τήν ἐξουσιοδότηση τῶν γονέων, φυσικά, οἱ  ὁποῖοι βρῆκαν ξαφνικά ἓναν ἀπροσδόκητο σύμμαχο στήν ἀμηχανία τους «τί νά κάνω μέ τά παιδιά τώρα;». Ἠ τηλεόραση ἐπιτελεῖ τόν κύριο ὂγκο τῆς ἀγωγῆς στήν νέα γενιά. Ἀπό μικρά πλέον τά παιδιά μαθαίνουν ἀνθρώπινες σχέσεις, τρόπους συμπεριφορᾶς, μεθόδους ἀντιμετώπισης τῶν δυσκολιῶν, μοντέλα οἰκογένειας, ἐρωτική διαπαιδαγώγηση, ἑρμηνεῖες γιά τήν ἱστορία, ἐκδοχές γιά τήν Ἐκκλησία. Ἡ τηλεόραση ἀπό  διαμεσολαβητής, εξελίχθηκε σέ μοναδικό ἑρμηνευτή τῆς πραγματικότητας. Μιά νέα ἐξουσία πού ἀπέκτησε τό δικαίωμα νά ὁρίζει ποιός εἶναι ὁ καθένας, ποιά  εἶναι ἡ εἲδηση, πῶς πρέπει νά εἶναι ἡ ζωή.

 

  Ἡ ἀράχνη τυλίγει «ἀκαταπαύστως» «καί μέ φῶς καί μέ θάνατον». Καί κατατρώγει. Ἡ τραγικότητα ἒγκειται στήν ἀπόλαυση πού αὐτό   τό τύλιγμα  καί ἡ καταβρόχθιση χαρίζουν. Πάντα ἒτσι ἐνεργοῦσε ὁ  κόσμος. («ἡ ἐπιθυμία τῶν ὀφθαλμῶν», Α΄ Ἰω.β΄16), ἀλλά  σήμερα τό ἒχει ἀναγάγει  σέ ἐπιστήμη και τέχνη· ἡ  διάδοσή του καθαρά ἀριθμητικά, εἶναι συντριπτική. Ἡ τηλεόραση εἶναι πιά ἡ μόνη ἐξουσία καθ’ ὃτι ἐξουσιάζει τό θυμικό τῶν ἀνθρώπων. Μπορεῖ διανοητικά  πολλοί νά ἀμφισβητοῦν τήν ἀξιοπιστία της: «μᾶς ἐμπαίζουν» ἀλλά συναισθηματικά τήν ἒχουν ἀναγνωρίσει ὡς τήν μόνη αὐθεντία κι ἒχουν παραδοθεῖ ἂνευ ὃρων, ἀφοῦ  γιά τό ἀσυνείδητο,  ἀξιόπιστο εἶναι ὃ,τι ἐπαληθεύει τήν παντοδυναμία του.

«Βλέπω τούς ἐμπόρους νά  εἰσπράττουν  σκύβοντας τό κέρδος τῶν δικῶν τους πτωμάτων…» (Ὀδ. Ἐλύτη, Τό Ἃξιον Ἐστίν). 

«Ἐρώτηση: Ποιός εἶναι ὁ  πεφωτισμένος εἰς τά νοήματα αὐτοῦ;

Ἀπάντηση: Ὃστις ἒφθασε νά γνωρίση τήν πικρότητα ἣτις ὑπάρχει κεκρυμμένη ὑπό τή γλυκύτητα τοῦ κόσμου, καί ἐμπόδισε τό ἑαυτοὺ στόμα, νά μήν πίη ἐκ τούτου τοῦ ποτηρίου». (Ἀββᾶ Ἰσαάκ τοῦ Σύρου, Οἱ  ἀσκητικοί λόγοι, ἐκδ. Ἀπόστ. Αρνάβας, σ. 287) 

Στοχάσου καί ἀρκεῖ»  Ἑλληνική Νομαρχία.